Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçesi, 14 saat süren görüşmelerin akabinde, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Gün uzunluğu devam eden tartışmaların sonunda Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, milletvekillerinin soru ve tenkitlerine cevap vermek üzere kelam aldı. Kurum konuşmasına şöyle başladı:
“Milletvekillerimize vereceğim yanıtlara yaşadığımız sarsıntılarla başlamak istiyorum. Her şeyden evvel şunun bilinmesini isteriz ki, Biz AK Partiyiz, Cumhur ittifakıyız. Milletimizin canını ve malını en kutsal emanet olarak gören anlayışın temsilcileriyiz. Zelzele dönüşümü yeni binaların yapıldığı bir inşa süreci olarak bizim nezdimizde değerlendirilmemektedir. Tüm takımımızla net bir biçimde söylemek isterim ki, sarsıntının olduğu 6 Şubat sabahı prestijiyle buradaki bütün arkadaşlar oradaydı. 3 ayda 180 bin konutun inşasına başladık. O günden beri 11 ilimiz için oradaki yapılması gerekan her türlü iş ve işleri oraya gidip orada belediye liderimiz bizden ne istiyor. Vatandaşımızın beklentisi nedir? Kentin demografik yapısı, kültürel gereksinimleri…
Gittiğim her ziyarette de orada hangi belediye olursa olsun, bütün belediye liderleriyle görüştüm. Bu inançla tüm grubumuz başta zelzele bölgesi olmak üzere 81 vilayette 922 ilçede gece gündüz çalışmakta.”
Konutların yapıldığı yerlerde fay kırıkları ve taban sıvılaşma riskine dair soruya, Kurum, “Biz tabi sarsıntı dönüşümünü yaparken kurduğumuz afette risk kalkanı projesi kapsamında bilim insanlarının verdiği görüş ve fikir doğrultusunda yapıyoruz. Önceliğimiz en hakikat yer ve alanda proje yapmaktır. Bunun içinde ülkemizin en faal fay sınırlarında mikrobölgeleme çalışmalarını 11 vilayette yapıyoruz” karşılığı verdi.
Kurum, “Gökhan Zeybek’in bakanlığımız bütçesiyle ilgili yeniden birkaç vekilimizden gelen sarsıntı konutlarının yapılamayacağı savı mutlaka gerçek değildir” dedi.
Bakan Kurum, sarsıntı konutlarının yalnızca Bakanlık bütçesiyle yapılmadığını belirterek, “Orada Bakanlığımız bütçesinde yapılan kentsel dönüşüm. Biz orada vatandaşımız mağdur olmasın diye AFAD’dan hak sahibi olanları AFAD’a olamayanları da kentsel dönüşüm başkanlığımız bünyesinde hak sahibi yaparak birebir statüde kıymetlendiriyoruz. Hasebiyle sarsıntı konutlarıyla ilgili bir bütçeyi merkezi bütçeden AFAD’a aktarıyor. AFAD’dan direkt bakanlığımıza aktarılıyor. Kentsel dönüşüm alanlarında da bütçeyi bakanlığımız karşılıyor. AFAD’dan 2024 yılında bize 492 milyar 873 milyon TL kaynak aktarılmış ve kaynağın tamamı da sarsıntı konutlarının finansmasında kullanılmıştır” sözlerini kullandı.
CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba’nın Malatya’ya yardımların yapılmadığına ait kelamlarına de, “Malatya Merkez ve ilçelerinde Etraf ve altyapı yatırımları için 2023 ve 2024 yılları ortasında 1 milyar 577 milyon lira hibe verdik. Bununla da yetinmedik. Memleketler arası finansman kapsamında tahminen de en büyük hibe dayanağını tekrar Malatya’da 6 buçuk milyar hibe vererek Malatyalı hemşehrilerimize vermiş olduk” dedi.
Kurum’dan İliç yansısı: “temcit pilavı”
Kurum, Erzincan İliç’te maden faciasına ait de şunları söyledi:
“Kaybettiğimiz canlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum. Türkiye hukuk devletidir. Bakanlıkların vazife kapsamı anayasayla Bakanlıklara verilmiştir. Attığımız tüm adımlarda kanunlarla atılır. Bu işletmenin kurulması esnasında 22 farklı kurumdan hepsinden olumlu karar aldık ve gelen görüşler ilgili firmaya demiş ki, önlemleri alman kaydıyla ÇED raporunu veriyorum demiş ve Bakanlığımız bu ÇED raporunu da bu görüş doğrultusunda düzenlemiş. Biz bu işletmenin etraf mevzuatına uygun iş yapıp yapmadığını 135 kere incelemişiz. En üst sondan idari para cezası uygulayan benim. İşletmeyi kapatan benim ve bunları yapmış olmamıza karşın verdiğimiz ÇED raporu üzerinden lokal seçimden beri temcit pilavı üzere siyasi materyal yapmanın gerçek olmadığı niyetindeyim. Hukuk inceliyor vereceği karar doğrultusunda kimin sorumluluğu var, kim yanlış süreç yapmış ceza verecektir. Bu husus istismar edilemez, siyasi gereç yapılamaz” dedi.
Kaz Dağları, “Yargı süreci devam eden problem hakkında kıymetlendirme yapmak yanlışsız olmaz”
Kaz Dağları’nda ÇED sorununa ait de yargı sürecinin devam ettiğini belirten Kurum, “Yargı süreci devam eden sıkıntı hakkında kıymetlendirme yapmak yanlışsız olmaz. Ben Cumhuriyet tarihinin en büyük ağaçlandırma seferberliği yapmış, 81 vilayetimizde 81 milyon Millet Bahçesi yapmış siyasi bir hareketin mensubuyum. Hiç kimsenin doğal hayatı bozmasına müsade etmem” diye konuştu.
Munzur Vadisi…
Munzur Vadisi’nin doğal statüsünün değiştirilmesine ait, “Bozmak bir yana müdafaayı 800 kat arttırmışız. Köylerdeki hazineye ilişkin topraklarımızı rastgele satıldığına dair bir iddiayı asla kabul etmiyoruz. Tam bilakis bu tarım toprakları hak sahiplerine direkt satılıyor yahut kiraya veriliyor” dedi.
İzmir Körfezi’ne ait de, “Bizi ayrımcılıkla suçluyorsunuz lakin ben misyona geldikten sonra İstanbul, Ankara, İzmir bütün belediye liderlerinin randevu taleplerine yanıt verdim” dedi.
“Halkın iradesi gaspedildi demek akıl tutulmasıdır”
Kurum, konuşmasının devamında, kayyumlara ait de “Halkın iradesi gaspedildi demek en açık tabirle akıl tutulmasıdır. Seçmenin iradesini gaspedenler kendisine oy verenlere hizmet yerine terör örgütü üyesi üzere davrananlardır. Siz bu ülkenin ayrılamaz bütünlüğüne girerseniz bu devlet de gelir size bunu hesabını sorar” dedi.
Kurum konuşmasının sonunda EMEP Milletvekili Sevda Karaca’nın, “Sizin vatanseverliğiniz yabancı maden şirketlerinden, tekellerden aldığınız kurul kadar” kelamlarına ait de sert çıkışarak şunları söyledi:
“Çirkin iftirası, hazımsızlığının düşmanca tavrının saygısızlığının delilidir. Haddinizi bileceksiniz. Kandil’de el pençe divan durup, Meclis çatısı altında bu türlü iftiralarda bulunamazsınız. Şayet siz de biraz onur biraz haysiyet kırıntısı varsa kanıtlayacaksınız. Kanıtlayamıyorsanız esasen benim onur ve haysiyetten nasipsizlerle daha fazla konuşacak bir şeyim yok”
Karaca Komisyon Başkanı Mehmet Muşa’a burada açık kelam hakkı düştü bana. Bu terbiyesizlik bir bakan tarafından bu şekilde tabir edilemez reddeiyorum. O ne demek ya. Burada argüman değil, dokümanlarla ortaya konulmuş bir şey var. Siz benimle bu türlü konuşamazsınız. Azıcık erdem kırıntısı, bu tezler karşısında dokümanla konuşmaktır, ben burada doküman sundum size. Çok ağır ithamlar bir Bakan’a yakışmayacak cümleler” dedi.
Kurum’un konuşmasının bitmesinin arkasında bakanlık bürokratları Kurum’u alkışladı. Bunun üzerine CHP’li vekiller “Burası alkış yerimi çık dışarı” diyerek reaksiyon gösterdi.
Ağbaba: “Parlamenteri ‘terörist” ilan etmenin anlamı yok”
Komisyon Başkanı Mehmet Muş, Karaca’nın kelam talebini reddetti. Karaca bunun üzerine kurulu terk etti. CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba, “Sevda Hanım’a karşı yapılan üslup hakikat değil. Hangimiz olursak olalım, burada bir parlamentere “terörist” ya da Kandil’de… Yani sıkışınca herkesi “terörist” ilan etmenin manası yok zira siz geçmişte, 2013’te kol kolaydınız, Kandil’e heyetler gönderiyorsunuz, şu anda İmralı’yla, Öcalan’la görüşmeleriniz sürüyor” dedi.
Türeli: “Bakan buraya provoke etmeye gelmiş”
CHP İzmir Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli de, “Burada Sevda Karaca’ya bir sefer milletvekiline bu halde hitap edilmez, burası Parlamento, milletvekili gelip her fikrini söyler. O denli bir şey yok. Bir şey yok, bu türlü bir üslup yok. Sayın Bakan buraya konuşmaya gelmemiş ki provoke etmeye gelmiş. Yani bu kadar gayriciddi bir şey olabilir mi? Yani ben açıkçası, sahiden söyleyecek kelam bulamıyorum. Nasıl bu türlü bir şey olabilir? Yani burada biz Plan ve Bütçe Komitesi’nde bu türlü mi konuşacağız bundan sonra, bu türlü mi tartışacağız” diye konuştu.
Usta: “Ya arkadaş, bu ülkede şu anda Öcalan’ın Meclis’e gelip konuşturulması tartışılıyor”
İYİ Parti Plan Bütçe Kurul Sözcüsü Erhan Usta, “Burada arkadaşlar, hani deniliyordu ya, hiç kimsenin burada bir milletvekiline… Alışılmış, işin bir tarafını Kandil’e, bağlayınca orada bir şey oluşuyor lakin öcü oraya giremiyoruz, edemiyoruz, Kandil mandil. Ben o arkadaşı hiç tanımam, ondan bağımsız konuşuyorum lakin bir milletvekili olarak, milletin oyuyla gelmiş birisi olarak ben buraya, bir milletvekiline karşı “İşte, sende haysiyet kırıntısı varsa sende şöyleyse, sende şöyleyse, sende böyleyse…” bu sözleri çok yakışıksız buluyorum. Bunlar çok yanlış tabirler, bunlar olmaması lazım. Ya arkadaş, bu ülkede şu anda Abdullah Öcalan’ın Meclis’e gelip konuşturulması tartışılıyor. Adamın Kandil’le alakası olmuş, bunlar çok olağanlaştı artık bu ülkede maalesef, siz normalleştirdiniz bunu, anlatabildim mi” dedi.