Basın tarihi trenine binmiş 14-15 sene öncesinde dolanırken, “Etki ajanlığı” yasa tasarısının bu hafta Meclis Genel Şurasına geldiğini gördüm.
Bu, “ifade ve basın özgürlüğünün” sonudur.
Anayasal bir ciddiyetle söylersek, Anayasa’nın 26 ve 28. Unsurlarının kanunla ilgaya kalkışılmasıdır.
* * *
İşin vahameti, siyasal iktidarın “etki ajanlığı” konusunda NATO Toplantısında öteki, TBMM’de diğer duruş sergilemesidir.
Murat Yetkin’in kaleminden okuyalım:
“NATO Parlamenterler Asamblesi 27 Mayıs’ta Bulgaristan’ın başşehri Sofya’da toplandı.
Önceki Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başkanlığındaki TBMM Türkiye NATO-PA Kümesi da bu toplantıya katıldı. Toplantı sonunda konuşulanları karara bağlayan 490 Sayılı deklarasyon, Türkiye Kümesinin oylarıyla kabul edildi.
Bu bildirgenin 12’inci hususunda, NATO’ya üyelik başvurusu yapan Gürcistan’ın yakınlarda tesir ajanlığı hatasını maddelere eklemesi konusunda bakın ne denmiş:
> [NATO] Gürcistan’ın demokrasisini, bağımsızlığını, egemenlik ve toprak bütünlüğü ile Avrupa ve Avrupa-Atlantik maksatlarını güçlü formda desteklemekle birlikte, ülkedeki demokrasinin güçlendirilmesi ve NATO ve AB maksatlarına aksi düşen ‘dış nüfuzun şeffaflığı’ ismi verilen maddeden derin kaygı duymakta ve Gürcü yetkililere bu maddeyi Gürcistan demokrasisine daha fazla ziyan vermeden geri çekme davetinde bulunmaktadır.
Etki ajanlığı tartışmasında bir tutarsızlık örneği olan bu maddeyi itirazsız kabul eden Türkiye Kümesi üyeleri ortasında kimler mi var Çavuşoğlu’ndan öbür?
Örneğin, evvelki Gençlik ve Spor Bakanı, AK Partili Mehmet Kasapoğlu var,
MHP milletvekilleri Mevlüt Karakaya, Kâmil Aydın var; bütün heyeti saymayayım.”
Gürcistan halkına özgürlük, kendi halkına baskı mı?
* * *
Sanal ansiklopedide “Türkiye’de sansür” hususuna hiç baktınız mı?
“Türkiye’de sansür, hükûmetin siyasi ve toplumsal münasebetlerle klasik medya, internet ve toplumsal medya üzerinde uygulanan yasaklar ve sansür uygulamalarını işaret eden tabir.
Günümüzde sansür genellikle Türklüğe hakaret sayılan kanun hususu ve siyasi aşırılığı söz eden yazılı yahut kelamlı beyanları sınırlayan maddelerden kaynaklanmaktadır. Yeniden Türkiye, Sınır Tanımayan Gazetecilerin 2017 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde 180 ülke ortasında 155. sırada yer almakta ve gazeteciler özelinde ‘dünyanın en büyük cezaevi’ olarak anılmaktadır.
Sınır Tanımayan Gazeteciler bu ithamın nedenini, baskıcı kanunlar, geniş ve muğlak yasal düzenlemeler ve paranoyak yargı olarak açıklamakta ve tahlil olarak terörle gayret yasasının ve başka kanun unsurlarının büsbütün gözden geçirilmesini önermektedir.”
* * *
Osmanlı kısmını ve İttihat ve Terakki kısmını atlayıp, Cumhuriyet devrine gelince de “Takrir-i Sükûn Dönemi” başlığına rastlıyorsunuz:
“Cumhuriyetin birinci iki yılında özgür bir basın ortamı oluşmuşsa da Şeyh Said İsyanı’nın çıkmasıyla çıkarılan Takrir-i Sükûn Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisini devreden çıkararak bakanlar konseyinin yaptırım gücü elde etmesini sağlamıştır.
Kanunun çıkmasıyla bütün muhalif gazeteler kapatılarak Velid Ebüzziya, Ahmet Emin, Eşref Edip, Suphi Nuri, Fevzi Lütfi, İsmail Müştak gibi periyodun önde gelen gazetecileri İstiklâl Mahkemelerinde yargılanmışlardır.
Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’e çektikleri özür ve af telgrafları sonucunda beraat eden gazetecilerden Ahmet Emin lakin 1936’da Atatürk’ten aldığı özel müsaade ile mesleğe dönebilmiştir.
Aynı periyotta hükûmeti desteklemelerine ve Pir Said İsyanının İngiltere teşvikiyle çıkarıldığını tarafında yayımlar yapmalarına rağmen Türkiye Komünist Partisi‘nin yayınları da yasaklanmış, komünist gazeteciler çeşitli mahpus cezalarına çarptırılmışlardır.”
***
Takrir-i Sükun ile ilgili çok yazdım.
O baskı ve sansür ruhu daima dolandı buralarda, daima var oldu.
Şimdi Cumhuriyet döneminin neo-takrir-i sükûn yasası kapıda…
Yetkin hukukçular felaketin boyutunu saydamlaştırıyor:
“….yasal teminatları etkisiz kılacak ve hepimizi birer “etki ajanı” yapabilecek yasa teklifinin kuruldan geçmiş olmasına ne demeli?
TCK’da ‘Devlet Sırlarına Karşı Hatalar ve Casusluk’ başlığı altında 326. unsurdan 339. hususa kadar 14 hususta devletin güvenliğine, iç ve dış siyasal faydasına muhalif hareketler tek tek sayılarak cezaları belirlenmiş aslında.
Ama artık TCK 339/A unsuru ekleyecekler. Bu maddede “ne yaparsanız kabahat işlemiş olacağınız” belli değil.
Neyin cürüm olduğu da bilhassa belirtilmemiş.
Kanunlar öngörülebilir, bilinir, belli olmak zorundadır. Suça mevzu aksiyon ve cezası hiçbir kıyasa müsaade vermeyecek formda kanunda yer almalıdır. Anayasa da TCK da bunu emreder, keza kozmik hukukta da böyledir.
Bu yasa teklifi devlet güvenliği münasebeti ile yasalaşırsa, devlet gücü karşısında bu ülke insanlarının temel hak ve özgürlükleri daha korunaksız, müdahaleye daha açık hale gelecektir.
Devlet ‘güvende’ lakin beşerler ve hakları teminatsız, korunaksız…”
***
Basın tarihi bir sansür tarihi gibi…
Ama en esaslı sansür kiliti şimdi “herkes sussun, susmayan casustur” yasasıyla devreye girecek.
Bir devletin ve ülkenin intiharını canlı yayında seyretmiş üzere olacağız.
Ve bu günleri ilerde yazacak olanlar “özgürlüğü katlettiler” diye yazacaklar.