Duygu Erdoğan – ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin ve Kanada’ya yönelik gümrük vergisi uygulama kararının akabinde Çin ve Kanada da ABD’nin kararına misilleme olarak art geriye ek vergiler açıkladı. Trump, bu adımlarıyla dünyada adeta bir ticaret savaşının fitilini ateşledi. Trump’ın ajandasında Amerika kıtasında Meksika ve Kolombiya ile Avrupa Birliği (AB) de var. Bilhassa Avrupa Birliği’nin de mümkün bir karara karşı ABD’ye yönelik çeşitli yaptırımları gündeme alacağı kestirim ediliyor. AB’nin değerli ticaret ortağı Türkiye tıpkı vakitte ABD’ye son yıllarda ihracatını çift haneli büyütüyor. Yanı sıra Türkiye, Çin ile ihracat/ithalat istikrarında kıymetli bir pozisyonda bulunuyor. Ticaret savaşında dünyada değerli riskler görülse de Türkiye’nin genel olarak avantajlı bir pozisyonda yer edineceği, ayrıyeten sağlam bir tedarikçi olarak tercihinin artacağı öngörülüyor.
ABD bu adımlarıyla en önemli ithalat ülkelerinden yoksun kalmış olacak. 2023 datalarına nazaran ABD en çok Meksika, Çin, Kanada, Almanya ve Japonya’dan ithalat yapıyor.
Trump’ın Çin’e yüzde 20, Kanada ve Meksika’ya da yüzde 25 ek gümrük kararı uygulamaya geçti. Trump daha önce Çin’e yönelik gümrük vergilerini yüzde 10 olarak açıklarken yüzde 20’ye yükseltti. AB’ye yönelik vergi uygulaması hakkında ise ilk kabine toplantısında bilgi veren Trump, yüzde 25 olarak uygulanacak vergi için nisan ayını işaret etmişti. Trump, ayrıyeten ülkelerin misilleme ihtimallerine karşılık gerekirse ‘tüm ithalatı keseceği’ vurgusunu yapmıştı. Çin idaresi de ABD’den gelen çeşitli eser kümelerine yüzde 10-15 ortasında gümrük vergisi getirdi. Kanada da ABD’den ithalata ek yüzde 25 vergi kararını duyurdu.
‘Şartlar eşitleniyor’
ABD mevcutta farklı eser kümelerinde Türkiye’ye yönelik yüzde 10 ila 36 ortasında vergi uyguluyor. Türk ihracatçılar iki ülke ortasında bir hür bölge oluşturulmasını talep ediyor. Global bir ticaret meselesinin açığa çıktığı ortamda Türkiye’nin üretim gücü ve güvenilirlik algısıyla öne çıkacağını belirten İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) Yönetim Kurulu Başkanı Kazım Taycı, “İşlenmiş tarım eserlerinde ABD’ye daima çift haneli bir büyüme sağlıyoruz. ABD’nin yakın müttefiklerine karşı vergi hareketi kurallarımızı eşitleyecek. Yanı sıra en çok ham husus, yarı ve tam mamul aldığımız Çin de, Türkiye’ye yönelik daha avantajlı kaideler oluşturacaktır” değerlendirmesini yaptı.
Türk hazır giysi kesiminin dünyanın dördüncü büyük üreticisi, altıncı büyük ihracatçısı; Avrupa’nın ise üçüncü büyük tedarikçisi olmasının yanı sıra dokumacılık dalı ile birlikte Çin’den sonraki ikinci en büyük tedarik zinciri olduğuna dikkat çeken Türkiye Giysi Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Toygar Narbay, “Avrupa ve ABD’li alıcılar tedarik güvenliği siyasetlerini gözden geçirip ve daha inançlı üretim havzalarına yönelecektir. Bu durum, Çin’den sonra en büyük dikey entegrasyona sahip olan ülkemize olumlu yansıyacaktır. Trump’ın ana pazarımız olan Avrupa’ya uygulaması olası vergilerin tesirini de kıymetlendirmemiz gerekiyor” dedi.
Hane başı ek maliyet
Trump’ın ek vergilerinin ABD’de hane başına maliyeti 1.250 dolar olacak. Moody’s Analytics baş ekonomisti Mark Zandi, CNN ile yaptığı röportajda, Trump’ın Çin’e yüzde 10, Kanada ve Meksika’ya da yüzde 25 ek gümrük vergisinin ülke genelinde fiyatları artıracağını ve hane başına yıllık 1.250 dolar ek vergi getireceğini tabir etti.
Avrupa’da Zelensky de tesirli olacak
Son olarak Oval Ofis’te ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy’nin gazeteciler önünde tartışmalı anları yansımıştı. Avrupa ülkeleri Zelenskiy’e art geriye takviyelerine açıklarken, ABD akabinde Londra’ya giden Zelenskiy ile ülke liderleri birlik bildirisi verdi. Trump’ın Rusya ile yakınlaşması ve Ukrayna tansiyonunun arabuluculukla yine tesis edileceği; aksi durumda bu sorunun da başta Avrupa olmak üzere Trump’ın çeşitli yaptırımları daha gündeme almasına neden olacağı öngörülüyor.
En yüksek artış ABD’ye
ABD Türkiye’den en çok kimyevi unsurlar ve mamulleri; otomotiv; çelik; hazır giysi; halı, yer döşeme; çimento; pahalı taş, mücevher ihracatı yapıyor.
Türkiye ihracatı 2024 yılında 262 milyar dolar ile Cumhuriyet tarihi rekoruna ulaştı. Türkiye’nin en değerli ticaret ortağı AB’ye yıllık ihracatı da 109.1 milyar dolarlık rekor bir seviyeye geldi. Türkiye’nin yıllık ihracat artışında ise ABD başı çekti. Türkiye, 2024’te ABD’ye 13.4 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi.
Dün açıklanan şubat ayı dış ticaret bilgilerine nazaran ise, ay içinde en fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla; Almanya, ABD ve İngiltere oldu. İthalatta ise sıralama Rusya, Çin ve ABD olarak yansıdı.