HDP Van Milletvekili Sezai Temelli, TBMM Genel Kurulu’nda, “Bugün yaşanan, artık bir ekonomik kriz değil, onun da ötesinde ekonomik yıkımdır. Ve bu yıkım bir günde ortaya çıkmadı. Bugünkü tablo, 20 yıllık birikimin sonucudur. Personellerle, bayanlarla, fakirlerle kavganızın sonucudur. Yaptığınız tüm bütçelerde, siyaset anlayışınızın değişmez karakteri olan otoriterlik aslında daima vardı. Siyasi özgürlükler ve demokrasi sıkıntısı sizin için daima bir araçtı. Tıpkı bugün getirdiğiniz başörtüsü sıkıntısında olduğu üzere, tekrar bu sıkıntıyı de hedefiniz açısından araca çevirme peşindesiniz. O da faşizmin kurumsallaştırdığı bir sistemde otoriter şefçi bir idaresi hayata geçirmekti” dedi.
TBMM Genel Kurulu’nda bugün Cumhurbaşkanlığı ile bağlı kuruluşların bütçesi görüşülüyor. Genel Kurul’da kelam alan HDP Van Milletvekili Sezai Temelli, şunları söyledi:
“Görüşmekte olduğumuz 2023 bütçesi, aslında bir istikametiyle AKP iktidarının 20 yıllık özetidir”
“Görüşmekte olduğumuz 2023 bütçesi, aslında bir tarafıyla AKP iktidarının 20 yıllık özetidir. Uzun sürdü, nihayet sona geldik. İktidarın tüm bütçeleri, iktisat anlayışıyla, siyasete ve topluma yaklaşımıyla hakkını vermek gerekir ki istikrarlı bir çizgi izledi. Çizgisini hiç bozmadı. Asla neoliberal siyasetlerden taviz vermediniz, kapitalizmin en yırtıcı periyodunun liderliğini kimseye kaptırmayarak global sermayenin övgüsüne mahzar oldunuz.
Bugün yaşanan, artık bir ekonomik kriz değil, onun da ötesinde ekonomik yıkımdır. Ve bu yıkım bir günde ortaya çıkmadı. Bugünkü tablo, 20 yıllık birikimin sonucudur. Çalışanlarla, bayanlarla, fakirlerle kavganızın sonucudur. Yaptığınız tüm bütçelerde, siyaset anlayışınızın değişmez karakteri olan otoriterlik aslında daima vardı. Siyasi özgürlükler ve demokrasi sıkıntısı sizin için daima bir araçtı. Tıpkı bugün getirdiğiniz başörtüsü sıkıntısında olduğu üzere, yeniden bu sıkıntıyı de maksadınız açısından araca çevirme peşindesiniz. O da faşizmin kurumsallaştırdığı bir sistemde otoriter şefçi bir idaresi hayata geçirmekti.
“Yarattığınız yıkımı onarım bile düzeltemez”
Kah Gülen Cemaati’yle kah liberallerle kah Ergenekoncularla kah Katarla kah Sisi’yle yol yürüme maharetiniz takdire şayan. Bugün yaratmış olduğunuz Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi denilen uydurma sistem, aslında zihniyetinizin en berrak halidir. Sonucu ise siyasi yıkımdır. Siyasi kriz tarifini biz çoktan geçtik. Yarattığınız yıkımı onarım bile düzeltemez. Ortadan geçen 20 yılda, toplumsal barışı dinamitleyerek adeta ayrımcılığı normalleştirdiniz. Halkaların, işçilerin, bayanların, gençlerin hakkını despotik anlayışınızla gasp ettiniz. Sonuç olarak, 20 yıllık serüven, çoklu krizi de aşarak büyük bir yıkımı beraberinde getirmiştir.
Hep ne yaptığınızı anlattınız. Aslında yaptığınızdan daha kıymetlisi, nasıl yaptığınızdır. Yaptığınız icatların yaratmış olduğu maliyetler, ortaya çıkan yıkım, idare anlayışınızın sakatlığını olabildiğince açık bir biçimde ortaya koymaktadır. İşin zıvanadan çıkması, buralara kadar sürüklenmesi, hiçbir toplumda mümkün olamazdı. Nasıl oldu da bu sistem 20 yıldır iktidarda kalabildi ve biz buralara sürüklendik? Karşılığı çok güç değil. Karşılığı, Kürt sıkıntısında gizlidir. Bu sorunun çözümsüzlüğü, maalesef iktidarınızın ömrünü uzattı. Siz de bu çözümsüzlükten beslenmeyi tercih ettiğiniz için ortaya işte bu yıkım çıktı. Bu sıkıntıyı çözmeyen çözülür, sonunda siz de çözüldünüz. Aslında bir orta tahlile dair ortaya çıkan değerli bir tarihi fırsatı ıskalamasaydınız bugün farklı bir Türkiye’yi, farklı bir ekonomiyi, farklı bir siyaseti konuşuyor olacaktık lakin sizde o feraset yoktu.
“Siyasi özgürlükler yerine ekonomik eşitsizliği bu ülkeye reva gördünüz”
Neden Kürt sorunu, bu sorun neden bu derece kritik? Bu sıkıntı, Türkiye’nin demokratikleşmesinin kapısında duran zebanidir. Bu zebaniyle baş etmeksizin o demokrasi kapısını açmanız mümkün değil. Bununla nasıl baş edileceğini, aslında Cumhuriyet’in demokratikleştirilmesi gerektiğini söyleyerek Öcalan, tüm Türkiye’ye bu sıkıntıyı anlattı. Büyük bir dönüşüm iradesiyle Türkiye ve Orta Doğu’nun yüzyılı aşkın yapısal, siyasal, ekonomik ve toplumsal krizine nasıl tahlil üreteceğimiz konusunda kıymetli bir anlatıydı. Siz ne yaptınız? Masayı devirdiniz. Zebaninin karşısına dikilmektense onun sunduğu dünyevi nimetlere tamah ettiniz. Bu sıkıntının tahlilinin yolu, kuşkusuz demokratik cumhuriyetten geçiyor. Demokratik cumhuriyet, her şeyden evvel, siyasi özgürlüklerin, ekonomik adaletin ve toplumsal barışın bir ortada gerçekleşebileceği bir anlayışı tabir eder. Meğer siz, daima demokrasiden kaçarak, siyasi özgürlükler yerine siyasi tutsaklığı, ekonomik eşitsizliği bu ülkeye reva gördünüz.
“O kadar çok siyasi koğuş açtınız ki demokratik siyasetin en müstesna insanlarını tutsak ettiniz”
O kadar çok siyasi koğuş açtınız ki demokratik siyasetin en müstesna insanlarını tutsak ettiniz. Kanunları, Anayasa’yı, Avrupa İnsan Hakları Mukavelesi’ni, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını ihlal ederek bu tertibi sürdürmek istiyorsunuz. Adalet Bakanlığı, adalet dağıtmak yerine yeni cezaevi yapacağını müjdeliyor. Siyasi özgürlüklere tahammülünüz yok. Siyasi özgürlüğün olduğu yerde, tecridin kırıldığı yerde, çok güzel biliyorsunuz ki Kürt problemi çözülür; tahammül edemediğiniz işte bu. Demokratik siyaseti tasfiye etmek için baskıyı, şiddeti ve savaşı sürdürüyorsunuz.
Bütçenizde militarist harcamalara baktığımızda, demokrasiye karşı savaşta kararlı olduğunuz gözüküyor. Hatta kurmaylarınız, artık bir topun kaç para olduğunu dahi burada, bu kürsüde çok açık bir formda hesap edebiliyor. Kürt düşmanlığı üzerinden toplumu bu harcamalara ikna etmeye çabalıyoruz. Şoven bir siyaseti hâkim kılarak kitleleri kendi oy deponuza çevirme, yaşama karşı vefatı yüceltme peşinde koşmaya devam ediyorsunuz lakin artık halkımız bu tuzağa düşmeyecek. Toplumsal medyayı kısıtlasanız da dezenformasyon tekniklerinde çığır da açsanız bu maya tutmayacak. Taksim senaryosu, işte bu nedenle tutmadı.
Yerel demokrasi gelişmedikçe bir ülkenin demokratikleşmesi mümkün değil. Merkeziyetçi anlayış, bizi her seferinde otoriter sistemlere sürüklemeye devam ediyor. Bu yetmediğinde de bildiğiniz üzere diktatör bir sistemle karşı karşıya kalıyoruz. Cumhuriyet tarihine dönüp baktığınızda, aslında bu tarih, Şark Islahat Planı’ndan bugüne kadar bir kayyumlar tarihidir. Bu siyasi yıkımdan çıkmanın yolu, siyasi krizleri ortadan kaldırmanın yolu, seçimlerden sonra bu Meclis’in tecride, siyasi tutsaklığa, savaşa, kayyumlara neden olan tüm uygulamaları, ilgili kanunlarıyla birlikte ortadan kaldırmasından geçmektedir. Kürt sıkıntısının tahlili için bu zebaniyi yenmek zorundayız.
“LGBTİ +’ların mağduriyetini bırakın konuşmayı, hayat haklarını bile yok sayıyorsunuz”
Toplumsal barış ismine bütçelerin toplumsal cinsiyete hassas bütçeler olması gerekirken hiçbir bütçenizde bu özellik kelam konusu olmadı, olamadı. Erkek hükümran, faşist bir zihniyetten farklı bir şey beklemek zati mümkün değil. Lakin bundan daha berbatı olur mu? Maalesef oldu. Bütçeleriniz ve idare anlayışınız cins ayrımcılığını o hâle getirdi ki bugün bayan cinayetleri, -hatta dün haberlerde izlemişsinizdir, Ankara’nın ortasında bir cinayet daha bağıra bağıra işlendi- bayana yönelik şiddet ve bayan yoksulluğu çok önemli, yıkıcı bir tabloyu karşımıza çıkarmaktadır. LGBTİ artıların mağduriyetini bırakın konuşmayı, hayat haklarını bile yok sayıyorsunuz. Bu kesite yönelik şiddeti adeta meşrulaştırdınız ve bunun sonucunda da toplumsal parçalanmayı denetim edemeyeceğiniz, hatta iddia edemeyeceğiniz bir ölçüde derinleştirdiniz.
“Ülkemiz için, halklarımız için artık yeterli olanı yapmalıyız”
Tüm bu gidişatı sonlandırmak mümkün. Ülkemiz için, halklarımız için artık yeterli olanı yapmalıyız. Bir kelam vardır, kesinlikle duymuşsunuzdur: ‘İyi, yeterlidir.’ İyiyi bulmak zorundayız, bu berbatlığa daima birlikte son vermek zorundayız. ‘Bunun için ne yapmalı’ sorusuna karşılık bulmak zorundayız. Bu cevabı tarihte aramamız gerekiyor. Bu parlamento, 2018 yılında seçildi, 1918’in 100’üncü yılında. Tam beş yıl boyunca, tarihinizin en kıymetli yüzyıllık periyodunu aslında bir yerde mukayeseli olarak yaşadık. Amasya Tamimi’ne bakın, Erzurum ve Sivas Kongrelerini pahalandırmak gerek, 1920 Meclis’ini anlamak gerek, 1921 Anayasası’nı yine düşünmek ve bugünle geçmişi karşılaştırmak gerek. İnanın bu, hepimize, içine düştüğümüz siyasi krizden çıkma manasında yol gösterici olacaktır.” (ANKA)