Taliban’ın tanınma sorunu

ABD’nin 2001’den beri devam etmekte olan işgali sona erdirme kararı almasının akabinde, 2021’in ağustosunda Afganistan’da idaresi ele geçiren Taliban, ortadan geçen bir yıllık vakit zarfında ülkede hâlâ istikrarı sağlamaya çalışıyor. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusun kahir ekseriyetinin ekonomik kriz, açlık ve doğal afetlerle boğuştuğu ülkede, on yılların üst üste birikmiş sorunlarından yakın vadede kurtuluş ümidi görünmüyor. Sıradan halkın Taliban iktidarından beklentisi ise eğitim, sıhhat ve istihdam üzere temel alanlarda ilerleme kaydedilmesi.

Siyasi gözlemcilerin ortak kanaatine nazaran, Taliban’ın şimdiye kadar kaydettiği en net muvaffakiyet, ülkede güvenliğin sağlanmış olması. Vakit zaman yaşanan intihar akınlarının bile ülke ortalamasının çok altına düştüğü kaydedilirken, kriminal hadiselerde da önemli bir azalma görülüyor.

MUHATAPLIK SORUNU

Taliban idaresi, iktidarı teslim almasından bu yana memleketler arası sistem nezdinde muhataplık meselesini şimdi çözemedi. Çin, Rusya, İran üzere çok sayıda ülke Taliban heyetlerini topraklarında ağırlasa da, resmî tanıma ve tam diplomatik münasebetleri tesis etme noktasında Afganistan hâlâ istediğini bulabilmiş değil. İmzalanan ekonomik mutabakatların kapsamı ve müddetini yakından etkileyen bu durum, Taliban idaresinin halka dönük yüzünde hayal kırıklıklarını tetikliyor.

GEÇMİŞİN DERSLERİ

1996-2001 ortasındaki birinci Taliban iktidarıyla kıyaslandığında, mevcut idarenin dünyaya karşı son derece açık, geçmişin yanlışlarından ders çıkarmaya meyilli ve Afgan halkıyla inanç aslına dayalı bir bağlantı kurmaya niyetli olduğu da kaydediliyor. Toplumsal medyadaki paylaşımların da beslediği bu yeni imajı, Taliban idaresi, milletlerarası arenada nabız yoklarken sıklıkla kullanıyor. Öte yandan, örgüt içinde idare biçiminin pratikleri ve teorinin uygulamaya dökülmesi konusunda vakit zaman görüş ayrılıkları yaşandığı da biliniyor.

“Kadın konusu, istismar alanı”

Uluslararası basının Taliban iktidarını en çok eleştirdiği hususların başında, Afgan bayanların toplumsal hayattaki pozisyonu geliyor. Bayanların başşehir Kabil ve başka kentlerle düzenlediği şovlar dünya medyasında süratli bir formda manşet olurken, Taliban idaresi, bu bahsin istismar edildiğini belirtiyor. Afgan bayanının pozisyonunu tartışırken ülkenin geleneklerinin kesinlikle dikkate alınması ve küçük bir azınlık üzerinden genellemeci değerlendirmeler yapılmaması gerektiğini belirten Taliban ideologları, Afganistan’daki bayanların hiçbir haklarından yoksun edilmediğini savunuyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir