Almanya’da halk, 21. Federal Meclisi (Bundestag) belirlemek için yarın sandık başına gidecek. Ülkede 30,6 milyonu bayan, 59,2 milyon seçmen 299 seçim bölgesinde, 630 milletvekilini belirlemek için oy kullanacak. Seçimlerde 2,3 milyon genç birinci sefer oy verecek.
Yaklaşık 1 milyonu Türk olmak üzere 7,1 milyon yabancı kökenli seçmen, siyasî tercihlerini sandığa yansıtacak. Toplam 29 partinin katılacağı seçimlerde 1422’si bayan olmak üzere, 4 bin 506 aday milletvekili olmak için yarışacak. Türklerin de farklı partilerden milletvekili adaylığını koyduğu seçimlerde parlamentoya girme bahtı bulunan partilerde 53 Türk aday oldu.
16 eyalette 675 bin kişi sandıklarda vazife yapacağı seçimlerde vatandaşlar lokal saatle 08.00’den 18.00’e kadar oy kullanabilecek.
Seçimlerde 5 aday başbakanlık koltuğu için yarışacak
Sosyal Demokrat Parti (SPD), mevcut Başbakan Olaf Scholz‘u tekrar başbakan adayı gösterdi.
Hukukçu olan 66 yaşındaki Scholz, 16 yıl boyunca 4 devir başbakanlık yapan Angela Merkel’in akabinde başbakanlık koltuğuna oturdu ve 3,5 yıl SPD, Yeşiller ve Hür Demokrat Partiden (FDP) oluşan ve renklerinden ötürü “trafik ışığı koalisyonu” ismi verilen üçlü koalisyonun liderliğini yaptı.
“Karizmatik olmamakla ve heyecan verici konuşmalar yapamamakla” eleştirilen Scholz’un popülaritesi başbakanlık devrinde, bilhassa de son 1,5 yılda büyük ölçüde yara aldı.
CDU/CSU’nun adayı Merz
Ana muhalefetteki Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri ise Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) Partisi Genel Lideri Friedrich Merz’i aday gösterdi.
Hukukçu olan 69 yaşındaki Merz’in uzun devir partisinde siyasi faaliyetler içinde olmasına karşın başbakanlık, bakanlık ve belediye başkanlığı deneyimi bulunmuyor.
Eski Başbakan Angela Merkel’e karşı parti içi muhalefetin başını çeken Merz, Merkel’in göç konusunda ve Kovid-19 salgınında izlediği siyasetlerin CDU seçmeninin bir kısmını, AfD’nin “kollarına attığını” savundu.
“Merkel’in muhalifi” olarak da anılan Merz, Merkel’in toplumsal liberal siyasetleriyle CDU’nun sola kaydığını sav etti.
Son olarak Eylül 2021’de yapılan genel seçimlerde milletvekili seçilen Merz, Ocak 2022’de CDU Genel Başkanı oldu.
Özellikle kadın ve genç seçmenler ortasında popülaritesi düşük bir siyasetçi olduğu belirtilen Merz, son haftalarda CDU/CSU’nun göç siyasetlerinin sıkılaştırılması için verdiği önergenin, AfD sayesinde meclisten geçirilmesi nedeniyle sert tenkitlerle karşılaştı.
CDU/CSU’nun anketlerde yüzde 30 oyla açık orta önde bulunmasından ötürü Merz’in, gelecek yasama devrinde başbakanlık misyonunu üstlenmesi mümkün görünüyor.
AfD’nin adayı Weidel
Almanya’da son yıllarda “aşırı sağ popülizmin yüzü” olarak görülen 46 yaşındaki Alice Weidel, çok sağcı Almanya için Alternatif (AfD) Partisi’nin başbakan adayı olarak yarışa girdi.
2022’den bu yana da Tino Chrupalla ile partinin eş başkanlığını yürüten Weidel, erken genel seçimde 12 yıl evvel kurulan partisinin birinci başbakan adayı oldu.
AfD’nin “güçlü kadını” olarak da nitelendirilen Weidel, eski İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher‘ı örnek alıyor.
Ekonomi ve işletme eğitimi almış olan Weidel, 9 Ocak’ta ABD’li iş insanı Elon Musk ile toplumsal medya platformu üzerinden yaptığı canlı yayınla dikkatleri üzerine çekmişti.
Yeşillerin adayı Habeck
Yeşiller ise İktisat ve İklimi Koruma Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Robert Habeck’i başbakan adayı olarak gösterdi.
55 yaşındaki Habeck, Alman Lisanı ve Edebiyatı, ideoloji ve filoloji eğitimi aldı.
Uzun yıllar “serbest yazar” olarak eşi ile çeşitli kitaplar yayınlayan Habeck, 2012-2018 yıllarında Schleswig Holstein eyaletinde Güç Dönüşümü, Tarım ve Çevre Bakanlığı yaptı.
BSW’nin adayı Wagenknecht
Sol Parti’den ayrıldıktan sonra Ocak 2024’te kendi ismini taşıyan “Sahra Wagenknecht İttifakı-Anlayış ve Adalet İçin” (BSW) partisini kuran 55 yaşındaki Sahra Wagenknecht, ideoloji ve çağdaş Alman edebiyatı eğitimi aldı.
Annesi Alman, babası İranlı olan Wagenknecht, daha çok Almanya’nın doğu eyaletlerinde takviye buluyor.
BSW’nin meclise girme bahtı çok düşük olduğundan Wagenknecht’in başbakan olma talihi bulunmuyor.
Koalisyon seçenekleri
Anketlere göre, hiçbir parti tek başına hükümet kurmak için 630 sandalyeli mecliste kâfi milletvekili sayısına ulaşamıyor.
Mevcut hükümette yer alan partilerin oylarının düştüğü görülen anketlerde genel seçimlerden Friedrich Merz liderliğindeki CDU/CSU’nun birinci çıkacağı, böylece ülkede başbakanın değişeceğine neredeyse kesin gözüyle bakılıyor.
Anketler ayrıyeten çok sağcı AfD’nin oylarını bir evvelki seçime nazaran iki kat artırması ve yüzde 20 bandına çıkartarak ana muhalefet pozisyonuna geleceğini gösteriyor.
AfD bilhassa eski Doğu Almanya eyaletlerinde güçlü dayanağa sahip.
Müslümanlar ve göçmen kökenliler başta olmak üzere ülkede birçok toplum bölümü, çok sağın yükselişinden rahatsızlık duyuyor.
Seçim sonrası Almanya’nın tekrar şiddetli koalisyon müzakerelerine sahne olması bekleniyor.
Muhtemel koalisyon hükümetinin hangi partilerden oluşacağını ise büyük ölçüde, ülkede yüzde 5 olan seçim barajını kaç partinin aşacağı belirleyecek.
Daha fazla partinin barajı aşması, daha fazla partili koalisyonları gerekli kılacak.
2021’de yapılan genel seçimlerde SPD yüzde 27,7, CDU/CSU yüzde 24,1, Yeşiller yüzde 14,8, FDP yüzde 11,5, AfD yüzde 10,3, Sol Parti yüzde 4,9 ile mecliste yer almıştı. (AA)